Laman

Selasa, 03 Mei 2016

Bahasa dan Sastra Jawa (bagian II)

Salah satu keistimewaan Bahasa Jawa adalah dengan penggunaan tingkat tutur, yang sering juga disebut undha usuk, tingkat ujaran, atau speech level.

Unggah-ungguh merupakan tata bahasa yang digunakan menurut kaidah tata krama yang berlaku. Tata krama disini dapat pula diartikan sebagai tata cara berkomunikasi dengan orang lain, termasuk dalam tingkah laku.

Jenis Unggah – ungguh / tata bahasa
Berdasarkan wujud kalimatnya, dibagi atas 3, yaitu basa ngoko, madya, dan krama.
Menurut Ki Padmasusastra (1899), unggah – ungguh bahasa terdapat 6 tataran bahasa, yaitu :

Basa Ngoko
1. Ngoko Lugu
2. Ngoko Andhap :
    a.) Antya Basa
    b.) Basa Antya

Basa Krama
1. Wredha Krama
2. Madya Krama
3. Madyantara

Krama Inggil
Krama Desa
Basa Kedhaton atau Basa Bagongan
Basa Kasar

Menurut Soepomo Poedjosoedarmo, dkk (1979), unggah-ungguh basa terbagi dalam :
Krama :
-          Mudha Krama
-          Kramantara (jarang terdengar)
-          Wredha Krama
Madya :
-          Madya Krama
-          Madyantara
-          Madya Ngoko
Ngoko :
-          Basa Antya
-          Antya Basa
-          Ngoko Lugu

Menurut Soedaryanto ( 1987), serta Sri Satriya Tjatur Wisnu Sasangka (2004), unggah-ungguh basa pada jaman sekarang terbagi  atas 4 tataran, yaitu :
1. Ngoko Lugu
2. Ngoko Alus
3. Krama Lugu

4. Krama Alus


                                                           -Bersambung-